«Շոգ» գարուն Իսրայելում. հակամարտության հիմքում ընկած է Արեւելյան Երուսաղեմի ճակատագիրը

Armenpress 09:40, 12 Մայիս, 2021

ԵՐԵՎԱՆ, 12 ՄԱՅԻՍԻ, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ/ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Պաղեստինցիների թիվը, որոնք վիրավորվել են Արեւելյան Երուսաղեմում Իսրայելի իրավապահ մարմինների աշխատակիցների հետ բախումներում, հասել է 612-ի: Այս մասին հայտնել է «Ալ-Քուդս» թերթը՝ հենվելով Պաղեստինի Կարմիր կիսալուսնի միության ներկայացուցչի տրամադրած տեղեկատվության վրա:

«Օրվա ընթացքում (նկատի ունի մայիսի 10-ը,-հեղ.) Տաճարի լեռան ու Երուսաղեմի Հին քաղաքի շրջանում վիրավորվել է ոչ պակաս 612 պաղեստինցի»,- նշել է միության ներկայացուցիչը:

Ահա այսպիսին է իսրայելցիների ու պաղեստինցիների միջեւ բախման պատկերը մայիսի 10-ին՝ Երուսաղեմի օրը: Քաղաքում ու նրա արվարձաններում անկարգությունները շարունակվում են արդեն մի քանի օր: Իրավիճակին լրացուցիչ սրություն է հաղորդում այն, որ դրանք կատարվում են Իսրայելում իշխանական անորոշության պայմաններում. այնտեղ չեն կարողանում կառավարություն ձեւավորել:

Երուսաղեմում հուզումներն սկսվել են մայիսի 7-ին, եւ դրանց ուղղակի պատճառը դարձել է քաղաքի համար հաճախակի երեւույթ դարձած տարածքային վեճը, որը պատմական հանգամանքների հետեւանք է: Երուսաղեմի դատարանը որոշում է կայացրել Շեյխ-Ջարրահ շրջանից տեղափոխել պաղեստինյան մի շարք ընտանիքների եւ նրանց հողերը հանձնել հրեաների սերունդներին, ովքեր այնտեղ ապրել են մինչեւ 1947-1948 թթ. պատերազմը:

Այն ժամանակ ռազմական գործողությունների արդյունքում նույն տարածքն զբաղեցրեցին հորդանանյան զորքերը: Հրեաները լքեցին Շեյխ-Ջարրահը: Շրջանն իսրայելական վերահսկողության տակ անցավ 1967 թ. պատերազմի ժամանակ:

Այսպիսի վեճերն Իսրայելում հազվադեպ չեն, սակայն տեղի դատարանները սովորաբար աշխատում են չակտիվացնել դրանք՝ իմանալով, որ ցանկացած որոշում բացասաբար կընդունվի կամ պաղեստինցիների, կամ հրեաների կողմից: Բայց այս անգամ բացառություն է արվել…

Արաբ երիտասարդների եւ ոստիկանության միջեւ բախումները բռնկվել են շաբաթ երեկոյան, այնուհետեւ շարունակվել՝ տարածվելով Տաճարի լեռան եւ Ալ-Աքսա մզկիթի տարածքում: Դրանք իրենց գագաթնակետին հասան մայիսի 10-ին, երբ հրեաները նշում են Երուսաղեմի օրը եւ դրոշներով երթ կազմակերպում ի հիշատակ քաղաքի՝ 1967-ի պատերազմի արդյունքում Իսրայելի վերահսկողությանը փոխանցման: Ավանդաբար այս միջոցառմանը մասնակցում են իսրայելական աջերը: Երթուղին սկսվում է քաղաքի հրեական մասից, անցնում Շհեմի դարպասներով եւ ավարտվում Արտասուքի պատի մոտ:

Ոստիկանության եւ պաղեստինցիների միջեւ բախումներն սկսվել են առավոտյան եւ շարունակվել ողջ օրվա ընթացքում: Երկուշաբթի երեկոյան նախատեսված էր ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի նիստ` քննարկելու իրավիճակը: Բանաձեւը, որը Պաղեստինը պնդում է, պետք է ներառի կետ արաբական եւ հրեական պետությունների ստեղծման մասին: Ավելին, ինչպես ՏԱՍՍ-ին տված հարցազրույցում նշել է Ռուսաստանի Դաշնությունում Պաղեստինի դեսպան Աբդել Հաֆիզ Նոֆալը, նրա երկիրն Իսրայելի մայրաքաղաք է ճանաչում միայն Արեւմտյան Երուսաղեմը: Շեյխ Ջարրահը գտնվում է քաղաքի արեւելքում, նրա արաբական մասում: Պաղեստինցիների համար առաջվա պես անընդունելի է մնում Երուսաղեմը հրեական պետության միասնական ու անբաժանելի մայրաքաղաք ճանաչելու գաղափարը:

Միեւնույն ժամանակ եւ Իսրայելի, եւ ԱՄՆ-ի իշխանությունները միանգամայն հակառակ դիրքորոշում ունեն: Ջոզեֆ Բայդենի վարչակազմի տեսակետն այս պարագայում չի տարբերվում Դոնալդ Թրամփի տեսակետից: Թե մեկը, թե մյուսը չեն խոսում քաղաքի բաժանման մասին:

Երուսաղեմի անկարգությունները տեղի են ունենում Իսրայելի համար հատուկ ժամանակաշրջանում: Բենյամին Նաթանյահուն եւ նրա «Լիկուդ» կուսակցությունը, որը հաղթել է մարտին կայացած խորհրդարանական ընտրություններում, չկարողացան կառավարություն ձեւավորել: Դրա համար օրենքով հատկացված 28-օրյա ժամկետը լրացավ մայիսի 5-ին: Իսրայելի նախագահ Ռեուվեն Ռիվլինը կառավարություն կազմելու իրավունքը փոխանցել է խորհրդարանում ստացած տեղերի քանակով հաջորդ քաղաքական ուժին՝ «Յեշ Աթիդ» կուսակցությանը, որը գլխավորում է Յաիր Լապիդը:

Փորձագետները կանխատեսում էին Նաթանյահուի ձախողումը: Հաշվի առնելով Կնեսետում ուժերի ներկայիս դասավորվածությունը՝ խորհրդարանական մեծամասնության ցանկացած քաղաքական կազմաձեւ անկայուն կլինի: Դժվար է ակնկալել, որ Լապիդը կկարողանա ստեղծել կայուն կոալիցիա: Այժմ նա առաջարկում է միավորել բոլոր քաղաքական ուժերին, որոնք շահագրգռված են քաղաքական ասպարեզից Նաթանյահուի հեռացմամբ: Նման կոալիցիան, եթե նույնիսկ կազմվի, դժվար թե ամուր լինի: Բացի այդ, Երուսաղեմում տեղի ունեցած անկարգությունները խնդրահարույց են դարձնում Արաբական միացյալ ցուցակի հետ պայմանավորվածությունը: Առանց դրա կոալիցիան, որը չի ընդգրկում «Լիկուդը», կարող է չաշխատել:

Նաթանյահուն ժամակավորապես կմնա վարչապետի պաշտոնում: Ամենեւին էլ փաստ չէ, որ հետո նա կհեռանա իշխանությունից: Առաջին՝ մեծ են հնարավորությունները, որ Լապիդը կոալիցիա չի ձեւավորի, իսկ այդ դեպքում խորհրդարանական նոր ընտրություններ կնշանակվեն, որոնցում «Լիկուդը» դժվար թե երկրորդ տեղից ներքեւ իջնի: Երկրորդ՝ Նաթանյահուն կարող է պայքարել նաեւ նախագահի պաշտոնի համար: Կնեսետը Ռիվլինին փոխարինողին կընտրի հունիսի 2-ին, երբ պարզ կլինի նաեւ՝ արդյոք խորհրդարանական մեծամասնության կոալիցիա կձեւավորվի՞, թե՞ ոչ:

Իրավիճակից փորձում է օգուտ քաղել Թուրքիան: Նրա նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն արդեն քիթը խոթել է վերը նշված իրադարձությունների մեջ՝ Պաղեստինի ղեկավար Մահմուդ Աբբասի հետ հեռախոսազրույցում պաղեստինցիների վրա հարձակումները որակելով որպես ահաբեկչություն:

Իսլամական ՀԱՄԱՍ շարժման քաղբյուրոյի ղեկավարի տեղակալ Սալեհ ալ-Արուրին հայտարարել է, որ արաբական բոլոր երկրները պետք է չեղյալ հայտարարեն Իսրայելի հետ խաղաղության պայմանագրերը: «Իրադարձությունները, որոնք կատարվում են երուսաղեմյան Ալ Աքսա մզկիթի շրջակայքում ու Շեյխ Ջարրահ շրջանում, հաստատում են, որ Իսրայելի հետ քաղաքական կարգավորման փնտրտուքը բացարձակապես անհեռանկար է: Օկուպացիոն իշխանությունները արաբական թաղամասերում խլում են տները, որպեսզի փոխեն քաղաքի ժողովրդագրական բնույթը: Այլեւս անհնար է լռել հանցագործությունների մասին, որոնք կատարում է Իսրայելն Արեւելյան Երուսաղեմում »,- ասել է ալ Արուրին՝ նախազգուշացնելով, որ «իսլամական դիմադրության մարտիկները, որոնք բազավորվել են Գազայի հատվածում, մեկ օրով չէ, որ պայքարի մեջ են մտել Ալ Աքսա մզկիթի համար»: Նա շեշտել է, որ ռազմական գործողությունները կշարունակվեն, քանզի «հակամարտության հիմքում ընկած է Արեւելյան Երուսաղեմի ճակատագիրը»:

«Դիմադրության ուժերն այս պահին իրենց վրա են վերցնում պատասխանատվությունը ողջ Պաղեստինի ու նրա ժողովրդի համար»,- հայտարարել է ալ Արուրին:

Ավելացնենք, որ Գազայի հատվածից Իսրայելի տարբեր քաղաքների ուղղությամբ արձակվել է ավելի քան 200 հրթիռ, դրանցից նվազագույնը 6-ը պայթել է Երուսաղեմում: Իսրայելը, իր հերթին, հարվածներ է հասցրել ՀԱՄԱՍ-ին: Գազայի հատվածի առողջապահության նախարարության տվյալներով՝ Իսրայելի հարվածների զոհ են դարձել 20 պաղեստինցի, այդ թվում՝ 9 երեխա, եւս 65 հոգի վիրավորվել է:

ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը Հորդանանի ԱԳ նախարար Այման Հուսեյն Աբդալլա աս Սաֆադիի հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է, որ Իսրայելն իր քաղաքացիներին հրթիռային գրոհներից պաշտպանելու իրավունք ունի, ինչպես նաեւ բոլոր կողմերին կոչ է արել թոթափել լարվածությունը:

 

Պատրաստեց Իշխան ՔԻՇՄԻՐՅԱՆԸ



Գործակալության մասին

Հասցե՝ Հայաստան, 0002, Երեւան, Սարյան փող 22, Արմենպրես
Հեռ.՝ +374 11 539818
Էլ-փոստ՝ contact@armenpress.am