Բյուրականի աստղադիտարանի 75-ամյակին նվիրված գիրքը կամփոփի գիտական կառույցի նվաճումներն ու բացահայտումները
ԵՐԵՎԱՆ, 19 ՄԱՅԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Բյուրականի աստղադիտարանը 2021 թվականին նշում է հիմնադրման 75-ամյակը: Հոբելյանի առթիվ լույս կտեսնի աստղադիտարանի պատմությանն ու գիտական նվաճումներին, արդյունքներին նվիրված գիրք, կանցկացվի գիտաժողով, որին հնարավորություն կունենան մասնակցելու ոչ միայն հայ, այլև օտարերկրացի գիտնականները:
«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին մայիսի 19-ին լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը:
«Մինչ օրս Բյուրականի պատմությանն ու գիտական նվաճումներին նվիրված գիրք չի հրատարակվել: Բոլոր աստղադիտարաններն ու գիտական հաստատություններն աշխարհում այս կամ այն առիթով հրատարակում են հաշվետվություն ներկայացնող գրքեր և հպարտությամբ են ներկայացնում: Մեր հոբելյանն առիթ է ունենալու մեր գիրքը: Աշխատանքի կեսն առնվազն կատարված է: Գրքում ներառվելու են մեր գիտական արդյունքները, աստղադիտարանի պատմությունը, գիտական աշխատողների ցանկը, միջոցառումները, հրապարակումները և այլ նյութեր»,-տեղեկացրեց տնօրենը:
Հավանաբար, 75-ամյակը պաշտոնապես կնշվի սեպտեմբերին, քանի որ հենց այդ ամսին անցկացնելու են «Աստղագիտությունը միջճյուղային և բազմաճյուղային գիտությունների քառուղիներում» միջազգային գիտաժողովը: Համավարակով պայմանավորված սահմանփակումների պատճառով հնարավոր է՝ գիտաժողովն անցկացվի առցանց հարթակում:
Միքայելյանի համոզմամբ՝ աստղագիտությունը միջճյուղային գիտությունների առաջատարն է, քանի որ բոլոր բնական գիտություններն արդեն զարգանում են տիեզերքից ստացված տվյալների հիման վրա:
Անդրադառնալով աստղադիտարանի հիմնադրման պատմությանը՝ Արեգ Միքայելյանը հիշեցրեց՝ Գիտությունների ազգային ակադեմիան հիմնադրման որոշումը կայացրել է 1946 թվականի նոյեմբերին, սակայն 1947 թվականի գարնանից նոր միայն սկսվել են շինարարական աշխատանքները. որոշ դիտակներ են տեղադրվել տարածքում ու սկսել են ուսումնասիրություններ իրականացնել: «Շատերը հարցնում են, թե ինչու է Համբարձումյանը աստղադիտարանի համար ընտրել Բյուրականը: Գիտենք՝ ինչքան բարձր լեռնային պայմաններ, այնքան նոսր է մթնոլորտը: Աստղադիտական դիտումներն առավել լավ են կազմակերպվում նման միջավայրերում: Աշխարհում էլ կարևորագույն աստղադիտարանները բարձր լեռնային գոտիներում են: Երբեմն այս կամ այն տարածքը մի քանի տարի ուսումնասիրում են, նոր այնտեղ աստղադիտարան կառուցում»,- ընդգծեց Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրենը:
Նրա խոսքով՝ պատերազմից հետո աստղադիտարանի հիմնադրումը հերոսություն է եղել:
Ֆինանսական հնարավորություններն անսահմանափակ չեն եղել, միևնույն ժամանակ հնարավոր չի եղել աստղադիտարանը կառուցել ցանկացած վայրում, քանի որ ենթակառուցվածքների անհրաժեշտություն է եղել: Ճանապարհ պետք է լիներ, էլեկտրականություն, գազ, ջուր և այլն:
Ընտրվել է Բյուրական գյուղն իր ենթակառուցվածքներով: Սկզբնական շրջանում աստղագետները գյուղի բնակիչների տներում են ապրել: Գյուղացիները նրանց օգնել, աջակցել են: Անգամ կերակրել են աստղագետներին:
Մինչև 1950 թվականն ամբողջությամբ կառուցվել է աստղադիտարանի առաջին շենքը, իսկ 1956 թվականին, երբ պատրաստ է եղել ամբողջ համալիրը, կազմակերպվել է միջազգային գիտաժողով ու հայտարարվել աստղադիտարանի պաշտոնական բացումը: Այն բացվել է հիմնադրման որոշումից տասը տարի հետո:
Անժելա Համբարձումյան
Բաժանորդագրվեք մեր ալիքին Telegram-ում