ԵՐԵՎԱՆ, 28 ԱՊՐԻԼԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ։ Ներկայումս միջազգային իրավիճակը կանգնած է բազմաթիվ մարտահրավերների և ճգնաժամերի առջև. համաշխարհային տնտեսության վերականգնումը բարդ է, զարգացման սահմանները ընդլայնվում են, էկոլոգիական միջավայրը մշտապես վատթարանում է, սառը պատերազմի աշխարհայացքը պահպանվում է, տարածաշրջանային հակամարտությունները հաճախակիանում են։

Որոշ երկրներ հետաքրքրված են ստեղծել «բարձր պատնեշով փոքր այգիներ», զբաղվել «շղթայի օղակների անջատմամբ և ճեղքմամբ», կեղծ նարատիվներ հյուսել «ժողովրդավարությունն ընդդեմ ավտորիտարիզմի» վերաբերյալ, հրահրել պառակտում և առճակատում ժողովրդավարության դրոշի ներքո, սերմանել ատելություն և օտարացում քաղաքակրթությունների միջև, մեծացնել անորոշությունը տնտեսական զարգացման մեջ, խոչընդոտել միջազգային փոխանակումներին և համագործակցությանը: Անկախ նրանից, սրվում է առճակատումը թե խորանում են փոխանակումները, մարդկային քաղաքակրթությունը միշտ գտնվում է ճիշտ ուղիների պատմական խաչմերուկում:

Մարտի 15-ին Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի գլխավոր քարտուղար, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության նախագահ Սի Ծինփինը Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցության և աշխարհի քաղաքական կուսակցությունների հետ բարձր մակարդակի երկխոսության ժամանակ հանդես է եկել «Ձեռք-ձեռքի տված՝ դեպի արդիականացում» խորագրով ելույթով, որում առաջ է քաշել «գլոբալ քաղաքակրթութուն» նախաձեռնությունը, համակարգված ներկայացրել քաղաքակրթությունների միջև ներառական համակեցության և փորձի փոխանակման խթանման չինական ծրագիրը:

Սա ևս մեկ կարևոր «պրոդուկտ» է, որը Չինաստանը տրամադրում է միջազգային հանրությանը նոր դարաշրջանում՝ «գլոբալ զարգացման» և «գլոբալ անվտանգության» նախաձեռնություններից զատ, կայունություն է հաղորդում քաոսային աշխարհին և չինական իմաստություն ներդնում համաշխարհային խնդիրների լուծման մեջ: Դա մեծ գործնական նշանակություն և արժեք ունի։

«Գլոբալ քաղաքակրթությունների» նախաձեռնության հիմնական բովանդակությունը «չորս ընդհանուր առաջարկներն» են։

Առաջին՝ համատեղ քարոզել հարգանք համաշխարհային քաղաքակրթությունների բազմազանության նկատմամբ, հավատարիմ մնալ քաղաքակրթությունների իրավահավասարությանը, փոխադարձ ուսուցմանը, երկխոսությանը և հանդուրժողականությանը, միասին հաղթահարել խոչընդոտները, քաղաքակրթությունների միջև օտարացումը՝ քաղաքակրթությունների միջև փոխանակմամբ, քաղաքակրթությունների միջև հակամարտությունը՝ քաղաքակրթությունների միջև փոխադարձ ուսուցմամբ, քաղաքակրթությունների միջև գերակայությունը՝  քաղաքակրթությունների միջև հանդուրժողականությամբ։

Երկրորդ՝ համատեղ քարոզել և առաջ տանել ողջ մարդկության ընդհանուր արժեքները։ Խաղաղությունը, զարգացումը, ճշմարտացիությունը, արդարությունը, ժողովրդավարությունը և ազատությունը մարդկության ընդհանուր ձգտումներն են: Անհրաժեշտ է ամբողջ հոգով ընդունել և ուսումնասիրել տարբեր քաղաքակրթությունների արժեքները, այլ ոչ թե սեփական արժեքներն ու զարգացման մոդելները պարտադրել ուրիշներին, ինչպես նաև խուսափել գաղափարական առճակատումից։

Երրորդ՝ համատեղ պաշտպանել քաղաքակրթական ժառանգության և նորարարության կարևորությունը, լիովին օգտագործել յուրաքանչյուր երկրի պատմության և մշակույթի պատմական արժեքները, և նպաստել յուրաքանչյուր երկրի ավանդական մշակույթի ստեղծագործական վերափոխմանը և նորարարական զարգացմանը արդիականացման գործընթացում։

Չորրորդ՝ համատեղ ամրապնդել միջազգային հումանիտար փոխանակումներն ու համագործակցությունը, ուսումնասիրել քաղաքակրթությունների միջև երկխոսության և համագործակցության գլոբալ ցանցի ստեղծումը, հարստացնել փոխանակումների բովանդակությունը, ընդլայնել համագործակցության ուղիները, նպաստել բոլոր երկրների ժողովուրդների միջև բարեկամությանը և մարդկային քաղաքակրթության զարգացմանն ու առաջընթացին։

Բազմազանությունը մարդկային քաղաքակրթության ամենահիմնական հատկանիշն է: Մարդկության երկարատև պատմական զարգացման ընթացքում քաղաքակրթությունները զարգացել ոչ թե միայնակ,մեկուսացված և առանց միմյանց հետ հաղորդակցվելու, այլ փոխանակումների, փոխադարձ երկխոսությունների և փոխառությունների միջոցով միմյանցից սովորելով,անդադար «սնուցվել» և համատեղ խթանել են մարդկային քաղաքակրթության շարունակական էվոլյուցիան:

Քաղաքակրթությունը չունի բարձր կամ ցածր մակարդակ, առավելություններ կամ թերություններ, ունի միայն տարբերակվող հատկանիշներ և աշխարհագրական տարբերություններ։ Միայն հրաժարվելով «քաղաքակրթության գերակայության» և «քաղաքակրթությունների բախման» տեսությունից, հարգելով մարդկային քաղաքակրթության բազմազանությունը, հարգելով երկրների՝ սոցիալական համակարգերի, զարգացման ուղիների, ապրելակերպի և արժեքների ընտրության իրավունքը, կարելի է կարգավորել տարբեր քաղաքակրթությունների փոխհարաբերությունները խաղաղ, հաղորդակցային և համագործակցային միջոցով։ Եվ միայն այդ դեպքում քաղաքակրթությունը կարող է հասնել համատեղ համակեցությամբ առաջընթացի, իսկ մարդկային հասարակությունը՝ բարգավաճման և զարգացման:

Քաղաքակրթությունները փոխանակվում են բազմազանության շնորհիվ, սովորում են միմյանցից փոխանակումների միջոցով և զարգանում են փոխադարձ ուսուցման միջոցով: «Գլոբալ քաղաքակրթության» նախաձեռնությունը Չինաստանի ավանդական մշակույթի կարևոր ներդրումն է աշխարհի զարգացման գործում: Չինական քաղաքակրթության կարևոր հատկանիշն է՝ «միասնությունը բազմազանության մեջ», որը շարունակաբար փոխանցվում է սերնդեսերունդ։

Չինական քաղաքակրթությունը շեշտում է «Մեկ երկնքի տակ մեկ ընտանիք», «բոլոր ազգերը իմ բարեկամներն են, ներդաշնակություն և խաղաղություն բոլոր ազգերի միջև» գաղափարները։ «Աշխարհայացք» գաղափարը չին ազգի և աշխարհի տարբեր էթնիկ խմբերի հարաբերությունների չափանիշն է։

Չին ազգը հարգում է տարբեր կրոնական համոզմունքների, ապրելակերպի և քաղաքական համակարգերի միջև ազգամիջյան և միջպետական ​​տարբերությունները: Փոխադարձ երկխոսության և փոխադարձ ուսուցման միջոցով չին ազգը ի վերջո ձևավորել է չինական քաղաքակրթության մեծ համայնք:

Առաջնորդվելով չինական քաղաքակրթության այս գեղեցիկ ավանդական գաղափարներով՝ Չինաստանն այժմ անշեղորեն հավատարիմ է քաղաքակրթությունների միջև փոխանակումների, փոխադարձ ուսուցման և մարդկային քաղաքակրթության առաջընթացի խթանմանը, քաղաքակրթությունների բազմազանության նկատմամբ հարգանքի քարոզմանը, մեծ նշանակություն տալով քաղաքակրթությունների ժառանգությանը և նորարարությանը, ընդգծելով միջազգային հումանիտար փոխանակումների և համագործակցության ամրապնդման անհրաժեշտությունը, խթանում է համաշխարհային քաղաքակրթության ծաղկունքը:

Հայաստանն ունի խորը մշակութային ժառանգություն, որն իր դարավոր պատմության ընթացքում շրջակա մշակույթների հետ փոխանակումների և բախումների միջոցով փոխառել է տարբեր մշակութային առանձնահատկություններ, ձևավորել յուրահատուկ մշակութային ավանդույթներ և ի ցույց դրել հայկական մշակույթի ուժեղ կենսունակությունը:

Չինաստանը և Հայաստանը հնագույն քաղաքակրթություններ են, և նրանց ավանդական բարեկամական փոխանակումները երկար տարիների պատմություն ունեն: Երկու երկրների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատումից ի վեր՝ 31 տարվա ընթացքում, շարունակաբար ամրապնդվել է քաղաքական փոխվստահությունը, խորացել է գործնական համագործակցությունը առևտրատնտեսական, ներդրումային և այլ ոլորտներում, վերելք է ապրել համագործակցությունը կրթության և մշակույթի բնագավառներում։ Ե՛վ Չինաստանը,և՛ Հայաստանը սերտ համագործակցություն են իրականացրել միջազգային հարթակում և միշտ հաստատակամորեն աջակցել են միմյանց հիմնական շահերը պաշտպանելու քաղաքականությանը, եղել են իսկապես լավ ընկերներ և հուսալի գործընկերներ: Երկու կողմերը կարող են համատեղ նպաստել «Գլոբալ քաղաքակրթության» նախաձեռնության իրականացմանը։ Մտնելով նոր դարաշրջան՝պետք է կենտրոնանալ հետևյալ ոլորտներում համագործակցության ամրապնդման վրա․

1. Ամրապնդել և զարգացնել երկու երկրների միջև փոխադարձ քաղաքական վստահությունը, ամրապնդել փորձի փոխանակումը պետական ​​կառավարման ոլորտում, վճռականորեն հրաժարվել աշխարհի հարուստ և բազմազան քաղաքական համակարգը ընդհանրացված՝ ոչ անհատապես դիտարկելուց, հավատարիմ մնալ հավասարության և խտրականության սկզբունքին, հարգել միմյանց քաղաքական զարգացման մոդելները, նվիրել ինքդ քեզ ոչ միայն ազգային հետազոտություններին, այլ նաև ամրապնդել փոխանակումները և փոխադարձ ուսուցումը: Յուրաքանչյուր ոք ունի իր գեղեցկությունը, և մենք պետք է կիսվենք դրանով՝ համատեղ նպաստելով համաշխարհային քաղաքական քաղաքակրթության շարունակական զարգացմանը։
2. Փոխշահավետ համագործակցության խորացումը և «Մեկ գոտի և մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության համատեղ կառուցման խթանումը` համագործակցության ավելի մեծ արդյունքների հասնելու գործոնն է: «Մեկ գոտի և մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության համատեղ կառուցումը նպատակաուղղված է զարգացմանը, տարածում է փոխշահավետ արդյունքների տեսակետը և ներշնչում հույս: Չինաստանի Կոմունիստական ​​կուսակցության XX ազգային համագումարի զեկույցում ներառված էր «Նպաստել “Մեկ գոտի և մեկ ճանապարհ” նախաձեռնության որակյալ զարգացմանը » գաղափարը։ Սա Չինաստանի հանդիսավոր հանձնառությունն է՝ նպաստելու գլոբալ զարգացմանն ու բարգավաճմանը և մարդկության համար ընդհանուր ապագա ունեցող համայնք կառուցելուն: Խրախուսում ենք Հայաստանի՝ «Մեկ գոտի և մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության համատեղ կառուցմանը ավելի ակտիվ մասնակցելուն․համագործակցության նոր ուղիներ ստեղծելու, երկու երկրների զարգացմանն ու բարգավաճմանը նոր խթան հաղորդելու, նոր հնարավորություններ կերտելու։
3. Ընդլայնել միջանձնային և մշակութային փոխանակումները, ուսումնասիրել քաղաքակրթությունների միջև երկխոսության և համագործակցության գլոբալ ցանցի ստեղծումը, հարստացնել փոխանակումների բովանդակությունը, ընդլայնել համագործակցության ուղիները, օգնել երիտասարդ սերնդին ունենալ սերտ բարեկամական հարաբերություններ, շարունակել ամրապնդել և ընդլայնել չինարեն լեզվի ուսուցումը Հայաստանում, ուսումնասիրել մշակութային փոխանակման նոր ուղիները նոր դարաշրջանում, խթանել երկու երկրների միջև համագործակցությունն ու փոխանակումները գիտության և տեխնիկայի, մշակույթի, առողջապահության, սպորտի, երիտասարդության, զբոսաշրջության, զանգվածային լրատվական միջոցների ոլորտներում, զարգացնել տարածաշրջանային համագործակցությունը, ամրապնդել Չինաստանի և Հայաստանի ավանդական բարեկամության համագործակցության հիմքերը:
4. Ամրապնդել միջազգային համագործակցությունը, ամուր աջակցություն ցուցաբերել միմյանց հիմնական շահերին առնչվող հարցերում, սերտորեն համագործակցել բազմակողմ հարթակներում, ինչպիսիք են ՄԱԿ-ը և այլն, հակազդել միակողմանիությանը և ճամբարների միջև առճակատմանը, միավորել ջանքերը գլոբալ խնդիրների լուծման համար, համատեղ պաշտպանել իրական բազմակողմանիությունը և լայն զարգացումը, զարգացող երկրների օրինական իրավունքները և շահերը, համատեղ խթանել միջազգային կարգի՝ ավելի արդար և ողջամիտ ուղղությամբ զարգացումը:

Պատմության երկար գետը սրընթաց առաջ է շարժվում, և քաղաքակրթության մագաղաթը ծավալվում է: Չինաստանը պատրաստ է Հայաստանի հետ ձեռք ձեռքի տված՝ շարունակել հազարավոր մղոնների և հազարավոր տարիներ ընդգրկող բարեկամությունը, սովորել հին քաղաքակրթությունների իմաստությունը և փորձը, երկու կողմերի զարգացման մեթոդները, օգնել մարդկության ընդհանուր ապագա ունեցող համայնքի կառուցման գործում և օգուտ բերել աշխարհին՝ համագործակցության ավելի շոշափելի արդյունքների շնորհիվ: Չին և հայ ժողովուրդները միասնաբար գծագրում են երկու երկրների մշակութային փոխանակման նրբագեղ պատկերը:

Հայաստանի Հանրապետությունում Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Ֆան Յոնգ