ერევანი, 27 მარტი, არმენპრესი. 5 აპრილს ბრიუსელში დაგეგმილი მაღალი დონის შეხვედრა მიეძღვნება სომხეთ-ევროკავშირ-აშშ თანამშრომლობის გაძლიერებას და არ არის და არც შეიძლება იყოს მიმართული რომელიმე მესამე მხარის წინააღმდეგ.

ამის შესახებ სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსპიკერმა ანი ბადალიანმა „არმენპრესის“ კითხვებზე საპასუხოდ განაცხადა.

კითხვა: აზერბაიჯანული მხარე, რაც შეეხება სომხეთ-ევროკავშირ-აშშ-ის მოახლოებულ შეხვედრას, აღნიშნავს, რომ ის არ არის ინკლუზიური და შესაძლოა სომხეთსაც უბიძგოს რეგიონში სიტუაციის დესტაბილიზაციისკენ.

 5 აპრილს ბრიუსელში დაგეგმილი ევროკომისიის პრეზიდენტის ურსულა ფონ დერ ლაიენის, აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის, ენტონი ბლინკენის და სომხეთის პრემიერ-მინისტრის ნიკოლ ფაშინიანის მაღალი დონის შეხვედრა სომხეთ-ევროკავშირ-აშშ-ის თანამშრომლობის გაძლიერებას მიეძღვნება და არ არის და არ შეიძლება მიმართული იყოს ნებისმიერი მესამე მხარის წინააღმდეგ.

რაც შეეხება აზერბაიჯანის ბრალდებებს რეგიონში სიტუაციის დესტაბილიზაციასა და მოლაპარაკებების პროცესში სომხური მხარის არაკონსტრუქციულობის შესახებ, კიდევ ერთხელ დავადასტურო, რომ სომხეთი მზადაა დაუყოვნებლივ მოაწეროს სამშვიდობო ხელშეკრულება, მოახდინოს საზღვრის დელიმიტაცია და გახსნას რეგიონალური კომუნიკაციები იმ პრინციპებზე დაყრდნობით, რომ უკვე შეთანხმებულია აზერბაიჯანთან. შეგახსენებთ, რომ საუბარია შემდეგ სამ პრინციპზე:

ა) სომხეთი და აზერბაიჯანი ორმხრივად აღიარებენ ერთმანეთის სუვერენიტეტს და ტერიტორიულ მთლიანობას 1991 წლის ალმა-ათას დეკლარაციის საფუძველზე. ეს პრინციპი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის შეთანხმებული იქნა 2022 წლის 6 ოქტომბერს პრაღაში საფრანგეთის პრეზიდენტის ემანუელ მაკრონისა და ევროსაბჭოს პრეზიდენტის შარლ მიშელის შუამავლობით, შემდეგ დადასტურდა 2023 წლის 14 მაისს და 15 ივლისს ბრიუსელში ევროსაბჭოს პრეზიდენტის შარლ მიშელის შუამავლობით.

ბ) ორ ქვეყანას შორის დელიმიტაციისა და დემარკაციის სამუშაოები მიმდინარეობს ალმა-ათას დეკლარაციის საფუძველზე. ეს პრინციპი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის შეთანხმებული იქნა 2022 წლის 6 ოქტომბერს პრაღაში საფრანგეთის პრეზიდენტის ემანუელ მაკრონისა და ევროსაბჭოს პრეზიდენტის შარლ მიშელის შუამავლობით, მაშინ კიდევ ერთხელ დადასტურდა 2023 წ. 14 მაისს და 15 ივლისს ბრიუსელში ევროკავშირის საბჭოს პრეზიდენტის შარლ მიშელის შუამავლობით.ეს ნიშნავს, რომ არ უნდა შეიქმნას ახალი საზღვარი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, არამედ ადგილზე უნდა მოხდეს საზღვრების რეპროდუცირება, რომლებიც დე იურე არსებობდა სსრკ-ში 1991 წლის ალმა-ათას დეკლარაციის მიღების დროს. საზღვრის გადახაზვის შემდეგ თითოეული ქვეყნის კუთვნილი დე იურე ტერიტორიები ამ ქვეყნის კონტროლის ქვეშ უნდა იყოს.

გ) რეგიონალური კომუნიკაციების განბლოკვა იმ ქვეყნების სუვერენიტეტისა და იურისდიქციის პატივისცემით, რომლებშიც ისინი გადიან, თანასწორობისა და ორმხრივობის პრინციპის საფუძველზე. ეს პრინციპი სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის 2023 წლის 15 ივლისს ბრიუსელში ევროსაბჭოს პრეზიდენტის, შარლ მიშელის შუამავლობით შეთანხმდა.  ამ საკითხთან დაკავშირებით, სომხეთის რესპუბლიკამ გამოთქვა მზადყოფნა „მშვიდობის გზაჯვარედინი“ პროექტში, რომელიც ფართოდ იქნა მიღებული საერთაშორისო საზოგადოების მიერ.

სამწუხაროდ, აზერბაიჯანული მხარე აყოვნებს და ძირს უთხრის სამშვიდობო პროცესს სხვადასხვა ხელოვნური საბაბით, მათ შორის მუდმივად უარყოფს ევროკავშირისა და შეერთებული შტატების შუამავლობის წინადადებებს.

კითხვა: აზერბაიჯანულმა მხარემ კვლავ გამოხატა უკმაყოფილება სომხეთში ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მიმართ. ამაზე რას იტყვით?

მნიშვნელოვანია უსაფრთხოების ვითარების შეფასება, რომელშიც განხორციელდა ევროკავშირის მისიის განლაგება. ის მოჰყვა 2022 წელს სექტემბერში აზერბაიჯანის მიერ სომხეთის რესპუბლიკის სუვერენული ტერიტორიის ფართომასშტაბიან თავდასხმას და ოკუპაციას. დღესაც სომხეთის რესპუბლიკის სუვერენული ტერიტორიის დაახლოებით 208 კვადრატული კილომეტრი აზერბაიჯანის ოკუპაციის ქვეშაა. ჩვენ ძალიან ვაფასებთ ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის როლს რეგიონში ძალის გამოყენების ამბიციების შეკავებისა და სომხეთ-აზერბაიჯანის სახელმწიფოთაშორის საზღვარზე სტაბილურობის განმტკიცების კონტექსტში. ჩვენ ასევე მივესალმებით ევროკავშირის მიერ რამდენიმე თვის წინ მიღებულ გადაწყვეტილებას მისიის რაოდენობის გაზრდასთან დაკავშირებით. ასევე მიზანშეწონილია შეგახსენოთ, რომ 2022 წ 6 ოქტომბერს პრაღაში გამართულ ოთხმხრივ შეხვედრაზე თავად აზერბაიჯანი მიესალმა ევროკავშირის საბჭოს პრეზიდენტის და საფრანგეთის პრეზიდენტის წინადადებას ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის განლაგების შესახებ არა მარტო სომხეთში, არამედ აზერბაიჯანშიც. მოგვიანებით, სამწუხაროდ, აზერბაიჯანმა მიატოვა ეს პოზიცია.

კითხვა: რა მოლოდინები აქვს სომხურ მხარეს 5 აპრილს დაგეგმილი სომხეთ-აშშ-ევროკავშირის მაღალი დონის შეხვედრისგან?

შეხვედრა არის ღირებული შესაძლებლობა განიხილოს სომხეთი-აშშ, სომხეთი-ევროკავშირის ორმხრივი დღის წესრიგი, ასევე სომხეთ-აშშ-ევროკავშირის ურთიერთობებთან დაკავშირებული საკითხები. ჩვენ მოუთმენლად ველით არსებით დისკუსიებს ჩვენ შორის პოლიტიკური დიალოგის საკითხებზე, სომხეთის შესაძლებლობების განვითარებას ეკონომიკურ და ენერგეტიკულ სფეროებში და სომხეთის წინაშე არსებული ჰუმანიტარული პრობლემების გადაწყვეტას. მაღალი დონის შეხვედრა მიზნად ისახავს არსებული ურთიერთობების განვითარებას და გაღრმავებას და არ არის დაკავშირებული მესამე ქვეყნებთან. პრეტენზიები, რომ ის მიმართულია ვინმეს წინააღმდეგ, არის შეუსაბამო, უსაფუძვლო და ხელოვნური.