ԵՐԵՎԱՆ, 16 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ:  Բացարձակ ազատություն, խենթացնող էներգետիկա և անհավանական վիրտուոզ կատարումներ. այսպես են մեկնաբանում հանրահայտ ջութակահար Արա Մալիկյանի ելույթներն ամբողջ աշխարհում: Երաժիշտը, հավատարիմ մնալով իր բնույթին, կերպարին և վարպետությանը, ուղղակի «պայթեցրեց» երևանյան բեմը:

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ Մալիկյանն իր երկարամյա բեմական գործունեության ընթացքում առաջին անգամ համերգներով հանդես եկավ Հայաստանում՝ արժանանալով բուռն ծափահարությունների, «բրավո» վանկարկումների և անսահման սիրո:

Լուսանկարները՝ Հայկ Մանուկյանի

«ԹԻ ԷՄ պրոդակշն»-ի նախաձեռնությամբ կազմակերպված համերգներն անցկացվեցին հոկտեմբերի 14-15-ին Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում: «Իմ խումբն ու ես շատ ուրախ ենք այստեղ լինել»,-հայերենով ասաց Մալիկյանը և խոստովանեց, որ առաջ ավելի լավ է հայերեն խոսել: «Մայրս հայերենի ուսուցիչ է և կբարկանա, եթե լսի, թե ինչպես եմ հիմա խոսում, հավանաբար մի երկու ապտակ կհասցնի»,-կատակեց երաժիշտը: Նա հիսունհինգ տարեկան է, սակայն հիսուն տարի է՝ ցանկանում է Հայաստանում ելույթ ունենալ, երջանիկ է, որ վերջապես հայրենիքում է նվագում: 

Ջութակահարն իր երաժիշտների հետ կատարեց ինչպես հայտնի, այնպես էլ անհայտ ստեղծագործություններ, սակայն նրա նվագացանկում մեծ տեղ էին զբաղեցնում հեղինակային գործերը, որոնցից յուրաքանչյուրը հետաքրքիր պատմություն ունի:

Մալիկյանը ծնվել է Լիբանանում, այժմ բնակվում է Իսպանիայում, սակայն, մինչ Իսպանիայում հաստատվելը, ապրել է տարբեր երկրներում: «Տասնհինգ տարեկան էի, երբ առանց ծնողների Գերմանիա մեկնեցի, առանց ճանաչելու երկիրը. ոչինչ չգիտեի այնտեղի մասին և ապրելու համար տարբեր գործեր էի անում: Մի անգամ Կուբայում նվագելու առաջարկ ստացա: Այնտեղ պետք է ժամանակակից (contemporary)  ստեղծագործություն կատարեի: Խելքը գլխին որևէ մեկը չէր կարող այն հավանել: Երբ բացեցի նոտաները, գլուխս սկսեց ցավել, քանի որ անկարելի էր այն նվագել. քսան տարի էր հարկավոր այդ անելու  համար: Համերգից առաջ կուբացի չորս երաժշտի հետ փորձեցինք նվագել այն»,- պատմեց Մալիկյանն ու ընդգծեց, որ երևանյան բեմում նրա հետ հենց այդ երաժիշտներն են, որոնց հետ նվագում է արդեն երեսուն տարի: Նրանք են դաշնակահար Իվան «Մելոն» Լյուիսը, կոնտրաբասահար Իվան Ռուիս Մաչադոն, թմբկահար Գեորվիս Պիկո Միլանը, կիթառահար Դայան Աբադը, որոնք Հայաստանում իրենց զգում էին ինչպես տանը, ջերմ մթնոլորտում: Մալիկյանը կատակով նշեց, որ երեսուն տարի առաջ նրանք ավելի երկար մազեր ունեին, և այն ժամանակ պետք էր մազերը վարագույրի պես մի կողմ տանել միմյանց ճանաչելու համար: Կուբայի համերգի օրը Մալիկյանն ու երաժիշտներն իմպրովիզ են արել, ինչի պատճառով նրանց խաբեբաներ են անվանել:

Նրանք Երևանի ունկնդրի համար նվագեցին իմպրովիզի արդյունքում ծնված ստեղծագործությունը, որն այստեղ սիրվեց:

Հնչեց նաև Մալիկյանի քույրերին նվիրված երաժշտությունը,  իսկ երբ ջութակահարը նվագեց ֆրանսիական «Տաքսի» ֆիլմի սաունդթրեքը, երկրպագուները մոտեցան բեմին, Մալիկյանն էլ իր պարով, թռիչքներով էլ ավելի ոգևորեց նրանց։

Երաժիշտը հիշեցրեց, որ երևանյան համերգները բարեգործական են, և հասույթը տրամադրվելու է Արցախյան 44-օրյա պատերազմից հետո Հայաստան տեղափոխված հինգ ընտանիքի: Նա ուժ, կորով, առողջություն և խաղաղություն մաղթեց հայ ժողովրդին՝ հույս ունենալով, որ դժվար ժամանակները կհաղթահարվեն:

mi versión de Krunk (la grúa) del compositor https://t.co/Hwjc90db9i grúa se convirtió en el símbolo del dolor y la nostalgia en la folclore Armenio
my version of Krunk (the crane) by composer Komitas.The crane became a symbol of sorrow and nostalgia in Armenian folk music. pic.twitter.com/aSxQ9rqPpN

— Ara Malikian (@AraMalikian) October 5, 2023

Արա Մալիկյանի տաղանդը բացահայտվել է վաղ տարիքում՝ չնայած այն հանգամանքին, որ Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում երկար ժամանակ նա ստիպված է եղել ապրել ու սովորել ռմբապաստարաններում։ Մալիկյանը մասնագիտական կրթություն է ստացել Հանովերի երաժշտության և թատրոնի բարձրագույն դպրոցում և Լոնդոնի Գիլդհոլի երաժշտության և դրամայի դպրոցում, ինչպես նաև դասեր առել աշխարհահռչակ ջութակահարներ, պրոֆեսորներ Ռուջերո Ռիչչիից, Իվրի Գիտլիսից, Հերման Կրեբբերսից և այլոցից։ 2000 թվականից երաժիշտը բնակություն է հաստատել Իսպանիայում:

Արա Մալիկյանի հարուստ նվագացանկն ընդգրկում է տարբեր դարաշրջանների կոմպոզիտորների բազմաժանր ստեղծագործություններ՝ բարոկկոյից մինչև ժամանակակից երաժշտություն: Նրա երգացանկում առանձնահատուկ տեղ է գրավում հայ ժողովրդական և դասական երաժշտարվեստը։ Ուսումնասիրելով և սերտելով Մերձավոր Արևելքի, Կենտրոնական Եվրոպայի, Արգենտինայի և Իսպանիայի երաժշտական մշակույթը՝ ջութակահարը ստեղծել է իր ուրույն կատարողական ոճը։

Մալիկյանը համերգներով հանդես է եկել 40-ից ավելի երկրներում՝ ԱՄՆ, Կանադա, Բրազիլիա, Գերմանիա, Ավստրիա, Իտալիա, Ֆրանսիա, Նորվեգիա, Չեխիա, Չինաստան, Մալայզիա և այլն: Որպես մենակատար ելույթներ է ունեցել Տոկիոյի, Մադրիդի սիմֆոնիկ նվագախմբերի, Ցյուրիխի կամերային նվագախմբի, Լոնդոնի կամերային և այլ նվագախմբերի հետ: Ջութակահարը թողարկել է ավելի քան երկու տասնյակ ալբոմ, որոնց թվում են «15»-ը՝ նվիրված Իսպանիայում բնակություն հաստատելու 15-ամյակին, «Ջութակի անհավանական պատմությունը», «Royal Garage» և այլն:

Անժելա Համբարձումյան

Լուսանկարները՝ Հայկ Մանուկյանի